Vorige week vertelde Frans bij RTL Late Night over de gevolgen van de valse aangifte door zijn ex. Het achtervolgt hem al ruim twaalf jaar. Hij werd vrijgesproken, maar verloor het contact met zijn kinderen. De officier van justitie die probeerde om Frans met leugens en vals bewijs toch te laten veroordelen, is nooit bestraft. Tot aan de minister wordt haar de hand boven het hoofd gehouden. Frans in de uitzending tegen Twan Huys: ‘In het vonnis van de rechtbank staat gewoon dat de officier van justitie heeft gelogen, het staat zwart op wit en daar gebeurt niks mee en dat is natuurlijk bizar.’

Wat staat er in het vonnis en waarover liegt de officier van justitie nou precies?

De politie schreef destijds in het proces-verbaal dat Frans een bekentenis zou hebben afgelegd over mishandeling van zijn ex-vrouw, terwijl hij altijd alle beschuldigingen heeft ontkend. Uit de verhoortapes die Frans samen met zijn advocaat had beluisterd, bleek dat ook. Toch voerde de officier van justitie op de zitting die zogenaamde bekentenis op als belangrijkste bewijs om tot een veroordeling te komen. Ze zegt letterlijk tegen de rechtbank (citaat uit het requisitoir): ‘De verdediging betwist na het beluisteren van de verhoren dat verdachte zou hebben verklaard dat er wederzijds klappen zijn gegeven. Ik heb zelf de banden beluisterd. Ik heb het verdachte echt horen zeggen!’

De rechtbank luisterde zelf ook naar de verhoortapes en zegt daar in het vonnis van 29 april 2009 dit over (citaat): ‘De officier van justitie heeft het opgenomen verhoor (van verdachte) van 21 februari 2006 uitgeluisterd en naar haar mening komt de verbatim uitwerking overeen met het verhoor. De raadsman heeft dat verhoor ook uitgeluisterd en meent dat de uitwerking juist niet overeenkomt met de verklaring die verdachte aflegde. Daarom heeft de rechtbank dit verhoor eveneens uitgeluisterd en heeft geconstateerd dat de verbatim uitwerking inderdaad niet overeenkomt met hetgeen verdachte verklaarde.’

Over ander ‘bewijs’ dat de officier van justitie tijdens de zitting opvoert om het vermeende seksueel misbruik aan te tonen, spreekt de rechtbank ook klare taal in het vonnis (citaat): ‘Verdachte heeft op de zitting (met gesloten deuren) van een van de films, waaruit de officier van justitie haar bewijs put, het geluid laten horen. Daaruit bleek de rechtbank dat, anders dan de officier van justitie veronderstelt, er in ieder geval op dat moment geen sprake was van een respectloze, ongelijkwaardige situatie.’

Professor Van Koppen: ‘Erger dan liegen kan niet.’

Over deze letterlijke citaten is geen twijfel mogelijk: officier van justitie Josien van Aken heeft de rechtbank voorgelogen! Erger kan niet, zegt hoogleraar rechtspsychologie professor dr. Peter van Koppen daarover in een televisie-uitzending in 2013: ‘De grootste doodzonde die je als officier van justitie kunt doen is liegen. Want de rechter moet op die officier kunnen afgaan. Daar zijn allerlei goede redenen voor. Belangrijkste is dat in Nederland het vooronderzoek van de politie centraal staat in het strafproces. Dat betekent dat de officier van justitie kritisch moet zijn op politie. En dat betekent ook dat als de officier van justitie iets zegt op de zitting, dat iedereen ervan uit moet kunnen gaan dat dat waar is. Dat is zo’n centraal onderdeel van het strafrecht. Als de officier dat niet doet dan stort het hele strafrecht in…’

Beeld: De Vijfde Dag

Aansluitend op de tv-uitzending reageert hoofdofficier van justitie Hugo Hillenaar in een live studiogesprek op de uitspraken van professor Van Koppen. Let wel, Van Koppen en zijn team op de Universiteit Maastricht deden een jaar lang onderzoek naar de zaak van Frans. Het Openbaar Ministerie onderzocht zelf helemaal niets, nooit! Hoofdofficier Hillenaar: ‘Met deze conclusies heb ik echt heel erg veel moeite. Want als je ziet waarop deze conclusies gebaseerd zijn, dan ben ik het echt absoluut niet eens met de conclusies die getrokken worden. En daar heb ik een aantal argumenten voor. Als je gaat kijken naar het vonnis, want de conclusies van Van Koppen worden getrokken op basis van een passage in het vonnis. Dan zie je dus dat de rechtbank deze conclusies niet trekt. Je moet hier echt wel heel zorgvuldig lezen. De professor en de advocaat die lezen echt veel te veel in het vonnis. En daarmee vind ik dat het ook echt wel beschadigend werkt naar de officier toe en naar het Openbaar Ministerie toe.’

Maar Hillenaar gaat nog een stap verder: ‘Nou ja, als ik naar mijn officier ga kijken dan ben ik echt van mening dat Van Koppen er naast zit. Er is geen sprake van leugenachtigheid. Zij heeft…, achteraf gezien, achteraf gezien hè…, dan hadden we in deze zaak andere keuzes gemaakt.’

Minister neemt liegende officier in bescherming

Beeld: nrc.nl

Niet alleen de hoofdofficier, maar ook de minister houdt de liegende officier de hand boven het hoofd. Klakkeloos wordt het twijfelachtige en niet onderbouwde standpunt van het Openbaar Ministerie overgenomen. In zijn brief van 10 april 2013 schrijft toenmalig minister Opstelten aan de Tweede Kamer onder andere: ‘De rechtbank is, anders dan de officier van justitie, op grond van de (verhoor)opnames op de minidisks en het proces-verbaal van de verhoren, tot het oordeel gekomen dat de betreffende verklaring van verdachte geen rol van betekenis kan vervullen voor het bewijs. In deze overwegingen van de rechtbank kan naar mijn oordeel niet worden gelezen dat zij van oordeel is dat de officier van justitie heeft gelogen tegen de rechtbank.’

Dat is een opmerkelijke uitspraak, zeker voor een jurist, want dat stelt de rechtbank nu juist wel! Over goed lezen gesproken… Hoofdonderzoeker dr. André De Zutter uit het team van professor Van Koppen legt het minister Opstelten in een brief van 12 april 2013 nog even haarfijn uit (citaat): ‘Op die manier bevestigde de officier van justitie met haar eigen waarneming de inhoud van het proces-verbaal. Zij verklaarde zelf de verhoren te hebben beluisterd en zodoende de waarachtigheid van het proces-verbaal te hebben vastgesteld. De advocaat van Frans betwistte voor de rechtbank die lezing. Hij zei dat ook hij de banden beluisterde en helemaal geen bekentenis of iets dat daarop leek had gehoord. Nu ik dit schrijf is het inmiddels onmogelijk geworden om de verhoren nog uit te luisteren omdat de opnames zijn vernietigd. Dat gebeurde in opdracht van dezelfde officier van justitie op 2 juli 2009, een maand nadat door Frans op 25 mei 2009 aangifte was gedaan van het doen van valse aangifte door zijn ex-vrouw. Vlak daarna heeft Frans een klacht ingediend over het opsporingsonderzoek en de handelswijze van de zedenrechercheurs. Een onderdeel van de klacht ging over ongeoorloofde druk tijdens de verhoren, waardoor de opnames van de verhoren als bewijsmateriaal voor de klachtzaak zouden kunnen worden beschouwd. De verhoren kunnen niet meer worden beluisterd. Daarom moet men over de inhoud van de verhoren vertrouwen op het vonnis van de rechtbank op 29 april 2009 die het dispuut over welke partij de waarheid geweld aan deed als volgt beslechtte: ‘De officier van justitie heeft het opgenomen verhoor van 21 februari 2006 uitgeluisterd en naar haar mening komt de verbatim uitwerking overeen met het verhoor. De raadsman heeft dat verhoor ook uitgeluisterd en meent dat de uitwerking juist niet overeenkomt met de verklaring die verdachte aflegde. Daarom heeft de rechtbank dit verhoor eveneens uitgeluisterd en heeft geconstateerd dat de verbatim uitwerking inderdaad niet overeenkomt met hetgeen verdachte verklaarde.’ Dit zijn heldere woorden van de rechtbank lijkt mij,’  aldus De Zutter.

Als de officier van justitie zegt dat die pen rood is, moet die pen ook rood zijn

Maar de minister houdt voet bij stuk. Dat er grote fouten zijn gemaakt staat vast, maar van liegen is volgens hem geen sprake. Als enige, want alle tijdens het debat op 22 mei 2013 aanwezige Kamerleden vinden dat de officier van justitie heeft gelogen en dat sancties moeten volgen. Minister Opstelten: ‘Ik noem het niet liegen. Ik weeg de feiten die in het vonnis staan. Ik verbind daar geen nadere kwalificaties aan, want het spreekt voor zich. Het is wel duidelijk dat er voor de rechter aanleiding was om de uitspraak te doen die hij heeft gedaan.’ En dat was, voor alle duidelijkheid, vrijspraak. Een zeer gemotiveerde vrijspraak zelfs, die door de rechtbank helder wordt verwoord in een voor het Openbaar Ministerie vernietigend vonnis. Die ging dan ook wijselijk niet in hoger beroep.

De volgende dag benadrukt professor Van Koppen bij BNR Nieuwsradio nog eens de ernst van zaak: ‘De officier van justitie zegt in haar requisitoir: ‘Nou, ik heb vanochtend die band nog afgeluisterd en ik heb hem die bekentenis horen afleggen, punt en u kunt dit als bewijs gebruiken’. Waarop de rechtbank zich gedwongen voelt om zelf naar het verhoor te gaan luisteren en constateert dat de officier heeft staan liegen, namelijk dat hij niet heeft bekend! De volgende stap is dat die man vervolgens vrijgesproken wordt. Daar ging gisteren het Kamerdebat over en uiteindelijk was het af en toe ook nog bijzonder geestig, eerlijk gezegd. Vrijwel alle fracties waren het erover eens dat deze officier had staan liegen en de enige die echt tegenstribbelde was de minister van Justitie, de heer Opstelten die anderhalf uur draaide om maar niet te hoeven zeggen dat deze officier van justitie had staan liegen. Het enige dat ik me uiteindelijk afvraag is, wat is nu het belang van de minister om tot het gaatje de hand boven het hoofd van een liegende officier te houden? De kern van de zaak is niet zo zeer of deze mevrouw wel of niet heeft staan liegen. Waar het om draait is dat we een schriftelijk strafproces hebben in Nederland, dat vooral gebaseerd is op het dossier. Degene die verantwoordelijk is voor de integriteit van het dossier is de officier van justitie. Dus als die iets zegt dan moeten we daar in Nederland in de vorm van het strafproces dat wij hebben, altijd op af kunnen gaan. Als de officier van justitie zegt die pen is rood, dan moet die pen ook rood zijn.’

Van Koppen zegt verder bij BNR dat deze gang van zaken ver boven de zaak van Frans uitgaat: ‘De betreffende officier van justitie zit er nog steeds, dus wordt geaccepteerd dat zij ter terechtzitting heeft gelogen en dat werpt een smet op al haar collega’s. Als publiekelijk niet duidelijk wordt gemaakt dat dit gedrag niet deugt, dan heeft dat tot gevolg dat andere officieren ook niet meer geloofd worden. In de eerste plaats niet door advocaten, maar in de tweede plaats niet door rechters.’

Van Koppen sluit af: ‘Ja, wat kan een officier van justitie erger doen dan liegen, denk ik dan. En de minister die dekt dat toe en zet daarmee in feite het hele Openbaar Ministerie te kakken.’

Een officier van justitie die liegt, ondermijnt de rechtsstaat

Het toedekken van fouten van officieren van justitie lijkt in ieder geval bij het parket Zeeland-West Brabant eerder regel dan uitzondering. Uit een recent bericht in BNdeStem blijkt dat officier van justitie Lucas van Delft die in 2015 werd geschorst omdat hij een bedreiging aan zijn eigen adres in scene had gezet, niet strafrechtelijk is vervolgd en inmiddels gewoon weer aan de slag is als officier van justitie. Veel van zijn collega’s begrijpen niet waarom Van Delft met zo’n lichte sanctie wegkwam.

De liegende officier van justitie in de zaak van Frans werd überhaupt geen sanctie opgelegd, maar kreeg onlangs zelfs een mooie promotie. Ze is nu afdelingshoofd maatwerkzaken bij het Openbaar Ministerie Zeeland-West Brabant. Nota bene de afdeling die zaken behandelt waarbij onder andere sprake is van bijzondere opsporingsbevoegdheden, expertise zoals zeden en persoonsgebonden aanpak.

Overigens werd in deze zaak nog veel meer gelogen en niet door de minsten. Toen de Nationale Ombudsman in 2011 kritische vragen stelde aan het ministerie van Veiligheid en Justitie over het handelen van het Openbaar Ministerie in de zaak van Frans, kwam het antwoord van secretaris-generaal Joris Demmink. Deze liegt in zijn reactie over het bestaan van een contra-expertise van de LEBZ (Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken) waarin expliciet staat dat er geen enkel bewijs is voor de beschuldigingen van de ex tegen Frans. De fouten van de officier van justitie worden door Demmink gebagatelliseerd of ten onterechte in de schoenen van de politie geschoven. Het mag allemaal niet baten, want de Nationale Ombudsman oordeelt uiteindelijk als volgt: Openbaar Ministerie en politie handelen niet professioneel na onterechte vervolging.

Ontsnapt aan gerechtelijke dwaling

En toch lijken ze ermee weg te komen. Ondanks dat wel vaststaat dat Frans op het nippertje is ontsnapt aan een onterechte veroordeling. Tot die conclusie komt ook dr. André De Zutter in zijn onderzoek. Hij zegt: ‘In de zaak van Frans hebben de politie en de officier van justitie geprobeerd om toch tot een veroordeling te komen. Maar toen bleek dat er geen enkele ondersteuning was voor het schuldige scenario, waren ze zelfs bereid om in processen verbaal en ter terechtzitting te liegen. Enkel een oplettende meervoudige kamer en een goede verdediging hebben Frans kunnen redden van een veroordeling, zodat een gerechtelijke dwaling werd voorkomen.’